Afgelopen dinsdag brachten de Chicago Blackhawks het trieste nieuws naar buiten dat Tony Esposito was overleden. De Hall of Famer stierf na een kort ziekbed aan alvleesklier. Tony Esposito, het broertje van Phil, wordt nog wel eens over het hoofd gezien tijdens discussies over de beste goalies in de NHL. In Chicago, waar hij 16 jaar voor de Blackhawks speelde, liepen ze met hem weg en zullen ze hun Tony O ook zeker nooit vergeten. Tony Esposito is 78 jaar geworden.
OMWEG
Tony Esposito speelde 886 wedstrijden in de NHL en 873 keer deed hij dit in het shirt van de Chicago Blackhawks. Op 25-jarige leeftijd debuteerde Esposito, in het seizoen 1968-1969, namens de Montreal Canadiens in de NHL. Zijn broer was op dat moment al doorgebroken. Phil speelde op dat moment in Boston. De één jaar oudere center debuteerde in 1963-1964 in de NHL en deed dat als speler van de Black Hawks.
Diezelfde Black Hawks, zoals destijds de schrijfwijze was, hadden in 1969 weer een Esposito in de gelederen. Montreal zat ruim in de goalies en vond het niet erg dat Tony Esposito via de zogenaamde interleague draft vertrok naar The Windy City. In de stad waar Phil debuteerde, werd Tony een regelrechte hit. Al in zijn allereerste jaar. De Black Hawks hadden Esposito niet zozeer gehaald op basis van zijn 13 wedstrijden in Montreal. Zijn 2.75 GAA en .919 sv% was zeker niet slecht, maar hij sprong er toch ook weer niet uit. Het waren echter wel cijfers die overeen kwamen met die uit zijn tijd in de NCAA. Voor Michigan Tech speelde de goalie drie seizoenen en kwam hij uit op een 2.55 GAA. De Black Hawks wisten dus wel degelijk wat ze in huis haalden.
ONGEKEND RECORD
Tony Esposito had niet lang nodig om de fans voor zich te winnen. Hij kwam naar de Hawks een seizoen nadat de club als zesde en laatste in hun divisie was geëindigd. Het kon dus onmogelijk slechter, maar zelfs de meest optimistische scouts zullen niet hebben gedacht dat hun rookie goalie 15 shutouts zou laten noteren in zijn eerste seizoen. Het is een record in de moderne NHL dat 51 jaar later nog steeds staat. Vorig jaar in maart vierde Esposito nog het vijftigjarig jubileum van deze geweldige mijlpaal. Het leverde hem in Chicago direct zijn bijnaam “Tony O” op.
In diezelfde week vierde Esposito nog een jubileum. De goalie ontpopte zich als één van de allerbeste van zijn generatie, die onder meer ook Ken Dryden voortbracht. Esposito was in 1980 de eerste goalie die acht keer minimaal 30 wedstrijden voor zijn team won en hij deed dit ook nog eens zeven jaar op rij. Later wisten onder meer Martin Brodeur (14 keer), Patrick Roy (13 keer), Henrik Lundqvist (11), Ed Belfour en Marc-Andre Fleury (beide 9) dit aantal te overtreffen. Eén van die keren dat hij 30 wedstrijden won, was al in zijn eerste jaar. Van de 76 wedstrijden speelde hij er 63. Met een GAA van 2.17 en dus die 15 shutouts was het geen verrassing dat Esposito dat jaar de Vezina én de Calder won. Hij was in één klap de beste rookie én de beste goalie in de league.
OP HERHALING
Om de grootsheid van Esposito te zien, hoeven we maar een blik te werpen op zijn lijst met Vezina’s. Na zijn onverwachte winst in 197 werd hij ook in 1972 en 1974 verkozen tot beste goalie in de NHL. In 1972 deed hij dit met een onwerkelijk GAA van 1.77 en een sv% van .934. Alleen in 1974 zou hij nog enigszins in de buurt van die cijfers komen. Twee keer stond Esposito met Chicago in de Stanley Cup Final, maar gek genoeg was dat niet in de seizoenen waarin hij excelleerde. In ’71 verloren de Hawks een thriller over zeven wedstrijden van de Canadiens. Twee jaar later was diezelfde franchise opnieuw te sterk in de finale, maar dit keer hadden de Habs aan zes wedstrijden genoeg. Helaas voor Esposito zou hij de Stanley Cup nooit winnen.
Tony Esposito maakte wel deel uit van de groep met NHL-spelers die in ’72 die beroemde Summit Series speelde. De goalie was één van de uitblinkers tegen de Sovjets, die door de Noord-Amerikaanse profs met de nodige pijn, moeite en opmerkelijke acties werden verslagen. Esposito blonk ook uit in zijn fitheid. In 1974-1975 speelde hij niet minder dan 71 wedstrijden en nooit speelde de goalie minder dan 48 duels in een seizoen. Uiteindelijk sloot de goalie in 1984 zijn carrière af na 886 wedstrijden, een 2.93 GAA, 76 shutouts en een .906 sv%.
HALL OF FAME
Niet alleen zijn statistieken maakten van Tony Esposito een grootheid. Hij was ook geliefd vanwege zijn flair en manier van spelen. De fans in Chicago sloten hem in hun hart, maar dat gold voor veel fans over de gehele wereld. Esposito was de 40 al gepasseerd toen hij in 1984 een punt achter zijn indrukwekkende loopbaan zette. Gezien zijn cijfers in de laatste jaren deed hij dit misschien iets te laat, maar een sportman mag zelf bepalen wanneer het moment van stoppen is aangebroken. Zeker als het zo’n grote sportman als Esposito betreft.
In 1988 werd Tony O opgenomen in de Hall of Fame. Vier jaar later dan zijn broer Phil. In datzelfde jaar stuurden de Blackhawks zijn rugnummer 35 met pensioen. Bij het eeuwfeest van de NHL, in 2017, werd Tony Esposito verkozen bij de 100 beste spelers ooit in de sterkste competitie ter wereld. Hoewel hij na zijn loopbaan nog werkte voor de Penguins en de Lightning hield Chicago altijd een speciaal plekje in zijn hart. Vijf jaar geleden deed hij voor die club nog dienst als coach van de oud-spelers tijdens de Winter Classic, die de hoofdmacht toen speelde tegen de Blues.
Cover photo: Associated Press
