Op de late vrijdagavond (plaatselijke tijd) werd de ijshockeygemeenschap opgeschrikt door het bericht van overlijden van Clark Gillies. De Hall of Famer won in de jaren tachtig vier keer de Stanley Cup met de New York Islanders en was een power forward nog voor dit begrip eigenlijk zijn intrede deed in de sport. Clark “Jethro” Gillies werd slechts 67 jaar.
ISLES ZIEN TALENT
Voor hij in Long Island belandde, groeide Clark Gillies op in de Canadese provincie Saskatchewan. Zijn vader zette de jonge Clark al vrij snel op schaatsen en toen hij dat eenmaal onder de knie had, kreeg Gillies een hockeystick in zijn handen. Dat Clark daarmee ooit de kost mee zou gaan verdienen en in de Hal of Fame zou belanden, wist senior op dat moment nog niet. Eenmaal spelend in competitieverband stak Clark Gillies al snel met kop en schouders boven de rest uit.
Het had echter niet veel gescheeld of Gillies was groot geworden in een andere sport. Zijn eerste kennismaking met professionele sport was namelijk met honkbal. Hij speelde even in de organisatie van de Houston Astros en zou daar Bob Bourne voor het eerst tegen het lijf lopen. De Bob Bourne die jaren later zijn teamgenoot zou worden in New York. Vanwege heimwee keerde Gillies echter terug naar Canada en pakte daar het ijshockey weer wat serieuzer aan.
Als honkballer bleef hij dit tijdens het off-season doen, maar in de Western Canada Hockey League kwam zijn talent voor deze sport echt aan het licht. Niet alleen met de stick was hij groots, maar ook met zijn vuisten kon Gillies goed overweg. In 1974 speelde hij zijn laatste seizoen voor de Regina Pats en noteerde daarin 46 goals en 66 assists. Reden voor een jonge franchise uit Long Island om hem als vierde te selecteren in de draft.
THUIS OP LONG ISLAND
Voor Clark Gillies zou daarmee zijn leven voorgoed veranderen. Long Island, en de New York Islanders in het bijzonder, werden zijn thuis en het shirt van de club zat hem als gegoten. In de zomer van ’74 werd Gillies gedraft en in het najaar begon de club aan hun derde seizoen in de NHL. In de eerste twee jaar van het bestaan wonnen de abominabele Isles in totaal 31 wedstrijden. Met onder meer Gillies in de gelederen overtroffen ze dat aantal in 1974-1975 door 33 duels te winnen. Pas in de halve finale van de play-offs stopten de Broadstreet Bullies hun opmars. In die serie maakte Gillies naam voor zichzelf door flink tekeer te gaan tegen Dave Schultz. Op dat moment de enforcer van de Flyers.
Dat seizoen maakte de wereld voor het eerst kennis met het jonge grut uit New york. Denis Potvin was met z’n 21 jaar topscorer van de ploeg met 21 goals en 76 punten. Met 25 goals en 47 punten drukte ook Gillies zijn neus aan het venster in zijn eerste jaar. Met 66 PIM hield hij zich nog redelijk in, zo zou later blijken. Naarmate Gillies ouder werd, werd de forward harder, maar zeker ook trefzekerder. Heel even was hij ook captain van de ploeg, maar in die rol voelde de aanvaller zich niet op z’n gemak. Met 38 goals in 79 wedstrijden kende hij in 1981-1982, de “C” was toen al voor Potin, zijn meest productieve seizoen.
DYNASTIE
Clark Gillies had op dat moment al twee Stanley Cups in zijn prijzenkast staan. Slimme scouting en uitstekend draften in de eerste jaren van het bestaan, maakten van de New York Islanders een formidabel team. Na Gillies kwamen Bryan Trottier en nog weer wat later Mike Bossy. Deze klasbakken werden aan het begin van de tachtiger jaren verantwoordelijk voor de laatste echte dynastie in de NHL. Tussen 1980 en 1983 wonnen Gillies en de Isles vier keer op rij de Stanley Cup. Een prestatie die daarna niet meer is geëvenaard.
Met zijn manier van spelen veroverde Clark Gillies al snel een plek in de harten van de fanatieke Islanders-fans. De aanvaller had een neusje voor de goal, getuige zijn 304 goals (vierde all-time van de franchise) in 872 wedstrijden (vijfde all-time van de franchise) voor de club, maar ging ook een gevecht niet uit de weg. Op Long Island konden ze zich met deze grote Canadees identificeren en de fans liepen met hem weg. En dat was ook andersom het geval. Zijn manier van spelen vroeg ook veel energie en al betrekkelijk vroeg in zijn loopbaan kwam de sleet er wat op.
In 1985-1986 was Gillies de dertig nog maar net gepasseerd toen hij slechts vier keer scoorde in 55 wedstrijd voor de Islanders. De club liet hem naar Buffalo verkassen, waar hij nog anderhalf seizoen de kleuren van de Sabres verdedigde. Het beste was er helaas al af bij Jethro – een bijnaam die hij dankte aan de serie The Beverly Hillbillies” – en na 25 wedstrijden in 1987-1988 zette Clark Gillies een punt achter een enorm indrukwekkende carrière. Naast de vier Stanley Cups maakte hij ook nog twee keer de gang naar de ASG en had hij dus een erg belangrijk aandeel in de laatste dynastie in de sterkste competitie ter wereld.
HALL OF FAME
Tijdens zijn loopbaan vierde de power forward vele successen, maar ook als mens was Gillies erg graag gezien. Waar hij in Houston nog vocht tegen heimwee, daar voelde Long Island als een warm bad. De club eerde hem al in 1996 door zijn rugnummer 9 uit de roulatie te halen. Andersom zette Gillies zich in voor de samenleving. Hij begon een stichting die zich inzette voor kinderen die het fysiek of mentaal moeilijk hebben. Gillies probeerde op die manier het leven van die kinderen te verbeteren. Hij zou niet meer vertrekken uit New York en daar ook na zijn loopbaan werkzaam blijven.
Bijna 20 jaar nadat Gillies de Islanders aan hun vierde en voorlopig laatste Stanley Cup had geholpen, werd de power forward verkozen in de Hall of Fame. Denis Potvin, Mike Bossy, Bryan Trottier, goalie Billy Smith en coach Al Arbour waren hem al voorgegaan. Nu was er ook voor Gillies de eer die hem toekwam. De keiharde, maar zeer aimabele Gillies bezocht nog regelmatig wedstrijden van zijn Islanders en kon tijdens bijeenkomsten prachtig vertellen over de sport en de club. Op vrijdag 21 januari 2022 zweeg één van de beste spelers in de historie van de New York Islanders voorgoed. Clark Gillies werd 67 jaar.
Cover photo: Paul J. Bereswill
