Zach Randolph geeft de Memphis Grizzlies dit seizoen ongeveer vijftien punten, acht rebounds en twee assists per wedstrijd. Het karakteristieke Grit ’n Grind waarmee de Grizzlies zoveel succes hadden is net zoals Zach Randolph toch zo langzamerhand een beetje op zijn retour, aldus vele critici. De topploegen in de Western Conference staan te springen om het op te nemen tegen de ploeg uit Memphis in de play-offs. Zonder Marc Gasol en Mike Conley lijken de Grizzlies kannonenvoer te worden voor de topploegen in het westen.
Toch blijven de fans de gemankeerde ploeg trouw. De afgelopen jaren hebben de Grizzlies Memphis als sportstad op de kaart gezet. Jarenlang was Memphis slechts bekend als muziekstad met exponenten als Aretha Franklin, Elvis Presley en Johnny Cash. In 2001 waren daar echter de Grizzlies die overkwamen vanuit Vancouver om Memphis wat extra cachet te geven. Het was bepaald geen liefde op het eerste gezicht; Memphis en topsport leken niet voor elkaar gemaakt. In de eerste jaren was het dan ook kommer en kwel op basketballgebied. Driemaal werden de play-offs bereikt, waarbij er telkens sprake was van een sweep en de fans na vier nederlagen op rij gedesillusioneerd weer naar huis terugkeerden.
Toen Pau Gasol in 2008 het knusse Memphis achterliet voor de glamourwereld van Los Angeles gloorde er weinig hoop aan de horizon. Totdat één jaar later Zach Randolph arriveerde. Een man die zijn gehele carriere een wandelend probleem was geweest. Slechts een paar maanden voordat hij een thuis vond in Memphis werd Randolph nog opgepakt voor rijden onder invloed. Dit deed hij van de hand alsof het niets was: “Deze dingen gebeuren nu eenmaal, elke sport kent dit soort voorvallen en we moeten er niet te veel aandacht aan besteden.” Het stuk dat hij van plan was af te leggen voordat hij aangehouden werd was een kleine anderhalve kilometer naar zijn eigen huis. Veel typerender kon bijna niet; Dit was Zach Randolph, een stugge, ondoordringbare man die zijn eigen ding deed en zich van niemand iets aantrok.
Het talent van de power forward stond echter buiten kijf. In juni 2001 koos Portland Randolph als negentiende in een draft die verder Tony Parker, Pau Gasol en Tyson Chandler bevatte.
De jongeman uit het basketballgekke Indiana kwam in Oregon niet bepaald in een gespreid bedje terecht. Hij werd onderdeel van de beruchte ‘Jail Blazers’. Een groep ongeleide projectielen die toevallig heel erg goed konden basketballen en elkaar vonden in het noordwesten van de Verenigde Staten. Rasheed Wallace, Damon Stoudamire, Ruben Patterson en Zach Randolph vormden een jonge, talentvolle en onhandelbare selectie waarover toenmalig Portland shooting guard Bonzi Wells in een interview met Sports Illustrated ooit zei: “Het maakt niet uit wat de fans van ons denken, we geven toch niet om ze, ze kunnen joelen wat ze willen, als ze ons op straat tegenkomen vragen ze alsnog om onze handtekening.”
Randolph’s talent bleef echter de boventoon voeren, wat in 2004 tot erkenning in de vorm van de Most Improved Player award leidde. Tot teamsuccessen leidde dit echter niet. Pas in Memphis zou Randolph voor het eerst sinds 2003 weer eens de play-offs halen. Via de Knicks en Clippers kwam hij in de zomer van 2009 terecht in de grootste stad van Tennessee. De Clippers ontvingen Quentin Richardson, die nooit een wedstrijd voor de Clippers zou spelen, en stuurden hun topscorer de andere kant op. Coach en general manager Mike Dunleavy Sr. van de Clippers was de onberekenbare 28-jarige liever kwijt dan rijk. Coach Lionel Hollins van de Grizzlies ontving Z-Bo met open armen.
Gedwongen leider
Opeens was Randolph een veteraan. General Manager van de Grizzlies Chris Wallace was zich ervan bewust dat hij een gok nam door een speler aan te trekken die nog een twee jaar doorlopend contract had dat niet bepaald misselijk was. Met zijn salaris van zestien miljoen dollar was Randolph verreweg de best bepaalde speler van de Grizzlies. Flop Hasheem Thabeet was met een salaris van ongeveer 4.500.000 dollar de speler die het dichtst in de buurt kwam van Randolph.
Zach Randolph, het eeuwige kind, voelde echter vanaf het moment dat hij uit het vliegtuig stapte een verbondenheid met de mensen die in Memphis woonden, werkten en leefden. Deze stad wist hoe het was om altijd het tegendeel te moeten bewijzen. Zach Randolph voelde zich als een vis in het water in het rauwe Memphis.
“If you’re looking for someone who’s just real — not perfect, but real — then Zach’s your guy”
Monty Williams over Zach Randolph
In zijn eerste seizoen was zijn impact zowel op als naast het veld te merken. Een selectie die het jaar ervoor met pijn en moeite een record van 24-58 bij elkaar had gebasketballd veranderde in een team.
Na een stroeve start (1-8) werd de weg omhoog ingeslagen met als persoonlijke hoogtepunt voor Randolph zijn eerste uitverkiezing voor het All-Starteam. Memphis eindigde het seizoen 2009-2010 met een respectabele veertig overwinningen tegenover 42 nederlagen.. De toekomst zag er rooskleurig uit voor de ploeg van Lionel Hollins; Mike Conley, O.J Mayo, Rudy Gay, Zach Randolph en Marc Gasol zorgden voor een fundament waar menig franchise jaloers op was.
Memphis begon langzamerhand van de onvoorspelbare Randolph te houden en de liefde was wederzijds. In zijn eerste jaar in Memphis bereikte het kwik in de zomer dusdanig hoge temperaturen dat Randolph het heft in eigen handen nam en een hele lading airco’s kocht voor een arme wijk in Memphis, hij beloofde ook dat hij de eerste maand alle electriciteitskosten op zich zou nemen, maar verwachtte vervolgens wel dat de bewoners ook zelf in actie zouden komen en zelf de volgende stap zouden zetten in het oppoetsen van de wijk. Verhalen zoals deze verspreidden zich als een lopend vuurtje door de gemeenschap; Memphis omarmde de 2.06m lange power forward zoals ze met nog geen enkele speler had gedaan.
Grit ’n Grind
Het volgende seizoen leerde de NBA het inmiddels beruchte ‘Grit ’n Grind’ pas echt kennen. Ondanks een blessure die het einde van het seizoen betekende voor sleutelspeler Rudy Gay, die in de zomer ervoor een forse contractverlenging had verdiend, veroverden de Grizzlies de achtste en laatste play-off spot in het westen.
Na vijf jaar waren de play-offs weer terug in Memphis en de Grizzlies waren hongerig naar hun eerste postseason-overwinning in de geschiedenis van de franchise. Het waren de San Antonio Spurs die hier het slachtoffer van zouden moeten worden. Na een wedstrijd was het al raak. In San Antonio leidde Zach Randolph de Grizzlies met 25 punten en veertien rebounds naar de eerste overwinning ooit in de play-offs. Geschiedenis was geschreven, maar de Grizzlies waren hongerig naar meer.
De ervaren Tony Allen, plaatsvervanger van Rudy Gay, verdedigde alsof zijn leven ervan af hing en veroverde de bijnaam ‘The Grindfather’. Niemand was zo trots op de Grit ’n Grind-mentaliteit van de Grizzlies als hij. Tony Parker en Manu Ginobili werden tijdens beide thuiswedstrijden in bedwang gehouden door de felle guard en zo leidde Memphis na vier wedstrijden met 3-1. De vijfde wedstrijd in San Antonio werd verloren, maar dit betekende dat de klus op 29 april 2011 in eigen huis geklaard kon worden.
Zach Randolph scoorde 31 punten en Memphis won 99-91.
De combinatie Randolph-Gasol boezemde angst in. Het was geen pretje om op bezoek te moeten gaan in ‘The Grindhouse’, ook wel bekend als het FedEx Forum. Marc Gasol en Zach Randolph waren samen in zes wedstrijden goed voor gemiddeld 36 punten, 21 rebounds en 5,5 assists per wedstrijd. Tel daar een angstaanjagend goede defensie bij op en de Grizzlies vormden een team dat gevreesd werd.
In de tweede ronde van de play-offs bleek OKC na zeven wedstrijden een maatje te groot. Hoewel de teleurstelling groot was, was het gevoel van trots misschien wel groter. Zach Randolph was de leider van pas het tweede team (na de We Believe Warriors in 2007) in de geschiedenis van de NBA dat als 8-seed van de 1-seed won over zeven wedstrijden.
Een ploeg om rekening mee te houden
Het jaar erna was niet om over naar huis te schrijven. Na een gedrocht van een seizoen met veel te veel wedstrijden in korte tijd werd in de eerste ronde van de play-offs na zeven wedstrijden verloren van de L.A. Clippers. Z-Bo vocht een verbeten strijd uit met Blake Griffin en trok uiteindelijk aan het kortste eind. Later bleek dat Randolph tijdens de play-offs nog niet helemaal hersteld was van een kruisbandblessure die hij opgelopen had tijdens het reguliere seizoen. Toch wilde hij spelen, want: “Als ik op 75% speel ben ik nog beter dan veel spelers in de NBA die op 100% spelen”.
Een seizoen later behaalden de Grizzlies in een ijzersterke Western Conference 56 overwinningen, wat slechts goed was voor een vijfde plek in het westen. Z-Bo verdiende nogmaals een uitverkiezing in het All-Starteam. Hij scoorde misschien iets minder, maar was nog steeds onmisbaar voor het team dat de op één na beste verdediging van de NBA neerzette.
Het hele seizoen stond echter maar in het teken van een paar weken in het voorjaar van 2013. Alsof door het lot bepaald wachtten in de eerste ronde van de play-offs nogmaals de Clippers.
Na zes wedstrijden was het gedaan met Chris Paul en Blake Griffin. Blake Griffin werd van het kastje naar de muur gestuurd door de ervaren, soms ietwat gemene, Zach Randolph. De spectaculaire power forward van de Clippers had geen antwoord voor Z-Bo’s fysieke spel.
Gemiddeld 21 punten en acht rebounds waren genoeg om door te dringen tot de tweede ronde waar Oklahoma City wachtte. OKC moest aantreden zonder Russell Westbrook, die door een veelbesproken actie van Patrick Beverly geblesseerd raakte in de eerste ronde van de play-offs. Met alleen Kevin Durant en Serge Ibaka was de klus snel geklaard door de mannen uit Memphis: 4-1.
In de finale van de Western Conference bleek San Antonio een flinke maat te groot. Na vier wedstrijden dropen de Grizzlies af. De Spurs hadden geleerd van het fiasco dat twee jaar eerder plaatsvond en onder leiding van Tim Duncan werd Randolph toegestaan slechts elf punten per wedstrijd te maken.
Lionel Hollins vertrok in de zomer van 2013 en zijn assistent Dave Joerger volgde hem op. Een typisch gevalletje Memphis zou men bijna zeggen: Waarom iets binnenhalen wat je niet kent als je al weet wat je in huis hebt?
Coach Joerger leidde de Grizzlies naar opeenvolgende records van 50-32 en 55-27. In 2014 werd in de eerste ronde verloren van een gretig OKC team dat op zoek was naar revanche; ze hadden zeven wedstrijden nodig waarin MVP Kevin Durant alle zeilen bij moest zetten om de volgende ronde te behalen. Een jaar later hadden de historisch goede Warriors onder leiding van Steph Curry zeven wedstrijden nodig om de taaie Grizzlies in de tweede ronde te verslaan. Na drie wedstrijden leidde Memphis met 2-1 totdat de Warriors besloten alle schroom van zich af te gooien en overtuigend kampioen te worden.
Man van het volk
Menig NBA-speler zal dromen van een carriere als die van Zach Randolph, die tot nu toe een kleine honderdzestig miljoen dollar heeft opgestreken. Een flink deel daarvan heeft hij teruggegeven aan de mensen die zijn salaris hebben betaald, de mensen die kaartjes betalen om een volslanke man te zien beuken in de post. Zij zijn van dezelfde man gaan houden voor zijn daden naast het veld. In tegenstelling tot vele andere beroemdheden geniet Zach Randolph zichtbaar van het doen van goede daden. Het Amerikaanse credo “giving back to the community” is geen plicht, maar een gunst die hij mag verlenen.
Toen hij in 2014 en contractverlenging tekende, vierde hij dit in een buurthuis met de minder bedeelde jeugd van een wijk in Memphis. Er werd getrakteerd pizza en ijs. Randolph at zelf gezellig een ijsje (of twee) mee.
Een paar zomers daarvoor leerde Amerika Randolph kennen als groot dierenliefhebber toen hij zijn opwachting maakte in het Animal Planet programma “Pitbulls & Parolees” waarin hij de zorg voor een verwaarloosde pitbull op zich nam en zijn liefde voor het ietwat agressief uitziende hondenras verklaarde. In de zomerstop van de NBA is hij regelmatig te vinden op diverse hondenshows door de hele Verenigde Staten waar hij trots zijn bulldogs laat zien.
Het plaatsje Marion in Indiana heeft sinds een aantal jaar Zach Randolph Day. De man die in een caravan opgroeide in het conservatieve stadje ziet de gemeenschap met rappe schreden vooruit gaan. Zwarte scholieren krijgen geen gevangenisstraffen van tientallen jaren meer voor een eenvoudige inbraak. Dit is voor een groot deel op het conto van Zach Randolph te schrijven. Een zwarte man die in Indiana een dag naar zich vernoemd heeft gekregen is iets dat meer dan een halve eeuw geleden nog onmogelijk was geweest.
Met zijn talloze initiatieven heeft de barmhatige samaritaan de levensstandaard in het 30.000 inwoners tellende stadje flink verbeterd. Marion heeft een fantastisch boegbeeld gevonden in Zach Randolph.
Pic of me and a nice lady who received a turkey & $ @ my 5th Annual Turkey & Ham Drive in my hometown, Marion, Indiana. pic.twitter.com/z8XFR2yt
— Zach Randolph (@MacBo50) November 19, 2012
Ondertussen plaatsen de Memphis Grizzlies, ooit het lachertje van de NBA, zich voor het zesde jaar op rij voor de play-offs. Zach Randolph is degene die vol trots het gezicht van de franchise werd en de klappen opving voor andere spelers. Zach Randolph is degene die in Memphis wilde spelen, en won.
