De honkbalwereld werd gisteren opgeschud door het nieuws dat José Fernandez, de sterpitcher van de Miami Marlins, bij een bootongeluk om het leven is gekomen. Hoewel zijn te vroeg afgesneden carrière pas drieënhalf jaar onderweg was, en ook nog eens een jaar onderbroken werd om te revalideren van Tommy John surgery, mocht Fernandez zich al één van de grote sterren van de sport noemen. Fernandez leefde volgens de regels van de American Dream.
This mound will always belong to No. 16. pic.twitter.com/eLlvKzmddm
— MLB (@MLB) 25 september 2016
Het verhaal van José Fernandez begint in Santa Clara, een stad in het hart van Cuba, bijna driehonderd kilometer ten oosten van Havana. Als jong mannetje, Fernandez is nog geen vijf jaar oud, worden José en zijn moeder enthousiast gemaakt voor honkbal door de vader van zijn maatje uit de buurt. Het duo leert het spel spelen met dikke stokken die ze uit het nabij gelegen bos trekken en stenen die op straat liggen. De vader in kwestie (van Aledmys Diaz) weet op dat moment nog niet dat de twee elkaar twintig jaar later in de ogen zullen kijken tijdens een Major League-wedstrijd, het doel is immers de Cubaanse League bereiken.
Van boot naar cel naar vrijer dan ooit
Dat het toch de MLB wordt heeft veel te maken met het karakter van Fernandez. De pitcher beschikte over een bovengemiddelde wilskracht. De eerste situatie waarin dit zich manifesteert, is zijn besluit om zijn geboorteland te ontvluchten om tophonkballer te worden. Een plan dat tot driemaal toe mislukt en hem ook net zo vaak op gevangenisstraf komt te staan. Fernandez heeft met zijn vluchtgedrag ‘Fidel Castro verraden’ volgens de Cubaanse wet en moet opgeteld meer dan een jaar zitten in een gevangenis voor volwassenen.
Let wel, het waren niet de Cubaanse autoriteiten die Fernandez in eerste instantie terughaalden. De wet van de Verenigde Staten luidt sinds 1995 simpel gezegd als volgt: bootvluchtelingen die voet op Amerikaanse bodem zetten mogen blijven, maar word je op zee onderschept, dan moet je terug. Het overkwam hem driemaal. Iedere keer met dezelfde gedachte: ‘als ik dit gewoon even overleef, dan probeer ik het nog een keer’.
Het lukt hem bij poging vier. De reis naar Miami verloopt bij deze poging niet rechtstreeks, maar via Mexico. Fernandez en zijn familie denken via deze omweg meer succes te hebben. Het lukt, maar niet voordat hij zijn moeder als zij overboord slaat van de verdrinkingsdood redt. Fernandez bedenkt zich geen moment en springt direct achter haar aan. Zelf ligt hij van angst meer dan 24 uur knock-out in een boot. Hij is dan 15 jaar. Via Mexico en Texas bereikt hij uiteindelijk in april 2008 op zijn gedroomde bestemming, Florida. De reis is achter de rug maar Fernandez staat pas op het beginpunt. In zijn ogen was dit ‘boottochtje’ slechts het voorspel.
Florida
Hoewel hij de kustlijn wel al eerder had gezien (bij een van zijn drie mislukte pogingen was hij nog tien mijlen verwijderd van zijn doel) heeft hij verder geen enkel beeld en geen enkele gedachte bij Amerika. Behalve zijn stiefvader kent hij er niemand. Die had al in 2005 succesvol Florida bereikt, na dertien pogingen weliswaar. Wel weet hij dat er gehonkbald wordt. Beter nog dan in Cuba, dat had zijn stiefvader hem verteld. De tiener José is inmiddels niet langer in de weer met stokken en stenen. Hij is pitcher geworden.
Al snel ontdekt hij dat alles wat hij gehoord heeft waar is. Hij heeft nog veel te leren. De man die Fernandez ontdekt luistert naar de naam Orlando Chinea Paret. Een Cubaanse vluchteling, net als Fernandez, die tientallen, zo niet honderden, Cubaanse jonge pitchers in Tampa en omstreken beter probeert te maken. Zijn geheime wapen is gestoeld op het Cubaanse idee van krachttraining, houthakken en banden tillen. De methode van Chinea is simpel, iedere dag van 8.00 tot 13.30 trainen. Iedere dag.
Het is de tweede situatie waarin zijn wilskracht Fernandez er doorheen sleept. Fernandez heeft namelijk niet veel op met al dat slepen met banden en medicijnballen. Soms heeft hij vier weken achtereen geen honkbal in handen. Later zal hij hierover zeggen: “Ik dacht alleen maar aan het doel. Er zijn miljoenen mensen in Amerika, honderduizenden daarvan proberen honkballer te worden, vele duizenden willen pitchen. Waarschijnlijk waren zij ook allemaal aan het trainen. Daarom kon ik niet stoppen.”
Het harde werk betaalt zich uit. Na de helse zomer mag Fernandez op een try-out van Braulio Alonso High School in de bezemgroep laten zien wat hij kan. De bezemgroep, normaal gesproken bestemd voor zekere afvallers, blijkt tot ieders verbazing een arm te herbergen die op 15-jarige leeftijd een bal van 94 mijl per uur kon produceren. Fernandez’ naam is direct gevestigd, hij heeft een plekje bemachtigd.
Bijna naar Cincinnati
Met Fernandez op de heuvel worden de teams van Braulio Alonso High School jaar in jaar uit kampioen. Zelfs een poging hem niet speelgerechtigd te verklaren (hij was een jaar ‘blijven zitten’ door zijn overlooppogingen) kan daar geen verandering in brengen. Al is die tijdelijke schorsing wel bijna het begin van zijn Major League-loopbaan. De Cincinnati Reds hopen met handig handelen en een cheque van anderhalf miljoen dollar als lokaas een goedkope ace binnen te halen als international free agent. De schorsing wordt echter in hoger beroep ingetrokken en Cincy vist achter het net.
Enkele maanden later draften de Miami Marlins de lokale held die al een aardige naam heeft opgebouwd als veertiende in de eerste ronde van 2011. Via Jamestown Jammers, Greensboro Grasshoppers en Jupiter Hammerheads werkt hij zich in anderhalf jaar tijd op tot de hoofdmacht van de Marlins (1.75 ERA, 10.6 strike outs per negen innings gedurende die periode). Minder dan vijf jaar nadat hij in de internationale wateren tussen Noord- en Zuid-Amerika dobberde hoort hij bij de internationale honkbalelite.
Juiste plaats, juiste tijd
Had hij vier pogingen nodig om Amerika binnen te komen, zijn entree in de MLB is direct raak. In de winterperiode tussen oktober 2012 en april 2013 is men het in de burelen van de Marlins namelijk duidelijk geworden dat het zo niet langer kan. De ploeg uit Miami is het lachertje van de honkbalgeschiedenis geworden. De trotse bespeler van een stadion met een waarde van een halfmiljard dollar waar niemand in wil zitten. De ploeg heeft show nodig om niet ten onder te gaan.
Highest K% in a qualified season
1999 Pedro 37.5%
2001 Johnson 37.4%
2000 Pedro 34.8%
2000 Johnson 34.7%
2016 Jose Fernandez 34.3%— Ryan M. Spaeder (@theaceofspaeder) 25 september 2016
En show is wat José Fernandez kan brengen. Al sinds zijn periode op Braulio Alonso staat hij bekend als hate it or love it speler. Zijn uitbundige gedrag wordt door sommigen gewaardeerd terwijl anderen het een belediging voor de honkbalsport vinden. De Marlins zijn in ieder geval maar al te blij met zijn snelle ontwikkeling. Fernandez heeft ballen. In meerdere opzichten. En ballen was wat de Marlins nodig hebben.
Zijn entree in de MLB is vergelijkbaar met de storm die hij heeft moeten doorstaan in de boot op weg naar Mexico. Binnen een halfjaar is hij All-Star. Het zou niet in de levensloop van José Fernandez passen als hij niet nog eenmaal een beroep op zijn wilskracht moet doen. Nadat hij in 2014 Tommy John surgery ondergaat duurt het tot het afgelopen seizoen voor hij zijn oude dominante vorm terug krijgt. Een vorm die hij terugvindt door te doen wat Orlando Chinea hem heeft geleerd. Werken aan je kracht en daarna pas aan je mechanics.
Records
Hoewel zijn MLB-carrière door de onderbreking eigenlijk niet meer dan twee echte seizoenen heeft geduurd is Fernandez toch de trotse bezitter van een aantal opmerkelijke records. Het hoogste strike out-percentage ooit bijvoorbeeld.
Highest K% in MLB history by starting pitchers (min. 400 IP)
Rest in peace, Josehttps://t.co/zIEOeLYwea pic.twitter.com/mhOqsWqR5H
— Baseball Reference (@baseball_ref) 25 september 2016
Ook is hij de meest waardevolle pitcher aller tijden wanneer hulp van de defense wordt weggestreept (het zogenaamde FIP).
Best FIP in Live-Ball era by starting pitchers (min. 400 IP)
Jose Fernandez – 2.43
Clayton Kershaw – 2.54
Sandy Koufax – 2.69R.I.P., Jose
— Baseball Reference (@baseball_ref) 25 september 2016
Halverwege dit jaar staat hij voor het eerst tegenover zijn maatje Diaz. De twee jeugdvrienden die ooit samen voor de little league ploeg van Santa Clara speelden hebben twee totaal verschillende wegen afgelegd. Diaz’ vluchtroute loopt namelijk via Nederland, in die jaren niet ongebruikelijk voor Cubaanse internationals. De cirkel is daarmee symbolisch rond. “Zonder de familie Diaz was ik nooit honkballer geworden”, zegt Fernandez na de wedstrijd. Minder dan twee maanden later gooit hij zijn laatste pitch in het bijzijn van alle mensen wiens levens door die keuze voorgoed werden veranderd.
José Fernández threw his final pitch with his family there to cheer him on. https://t.co/05lszs1Sng pic.twitter.com/o2jbgwZohm
— MLB (@MLB) 25 september 2016
Foto: Getty Images/Archief
